Temat wykładu: (Nie-)Powroty. Polskie doświadczenie i pamięć roku 1945
Metafora powrotu różnicuje dominującą obecnie perspektywę, definiującą rok 1945 poprzez „strach”, „trwogę”, „tragedię” „wojnę domową”. Co najważniejsze, wprowadza perspektywę porównawczą do sytuacji z czasów okupacji i walki, które nie pozwoliły powrócić milionom ofiar. Rewersem powrotów były też symbolicznie rozumiane „odejścia”: wysiedlenia Niemców, Mazurów, Ślązaków, wymuszone postawą społeczeństwa polskiego ucieczki ocalałych z Holokaustu Żydów czy przymusowe przesiedlenia Ukraińców.

15.01.2016 Fragmenty wykładu prof. Roberta Traby

Robert Traba – historyk, kulturoznawca, od 2006 dyrektor Centrum Badań Historycznych PAN w Berlinie i profesor honorowy na Freie Universität w Berlinie, redaktor czasopisma „Borussia”, członek Zarządu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, współprzewodniczący Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej, wiceprzewodniczący Międzynarodowej Rady Fundacji Topografia Terroru. Swoje badania koncentruje na dwóch obszarach tematycznych: przemianach kulturowych i pamięci społecznej; inicjator i współredaktor 9-tomowej serii Polsko-niemieckie miejsca pamięci oraz Modi memorandi. Leksykon kultury pamięci. Autor m.in.: Wschodniopruskość. Tożsamość regionalna i narodowa w kulturze politycznej Niemiec, Poznań-Warszawa 2005, wyd. 2 Poznań-Warszawa 2006, wyd. 3 Olsztyn 2007; [wydanie niem.: Ostpreußen – die Konstruktion einer deutschen Provinz. Eine Studie zur regionalen und nationalen Identität 1914-1933, Osnabrück 2010] i The Past in the Present, Frankfurt am Main, Berlin, Bern, Bruxelles, New York, Oxford, Wien 2015.