prof. Ryszard Kaczmarek

Prof. Ryszard Kaczmarek (ur. 1959 Mysłowice) kieruje zakładem Archiwistyki i Historii Śląska na Universytecie Śląskim w Katowicach i Instytutem Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach.
W swych badaniach naukowych koncentruje się m.in. na dziejach Górnego Śląska w 19. i 20. stuleciu i ma na swym koncie liczne publikacje na ten temat w języku polskim i niemieckim. W  roku 2015 jego monografia „Polacy w armii kajzera” zdobyła nagrodę literacką „Identitas” jako najlepsza księżka historyczna roku 2014.

Polacy w Wehrmachcie – Prezentacja książki oraz dyskusja panelowa na temat zapom- nianych, ale wciąż drażliwych rozdziałów polskiej-niemieckiej historii.
Ponad 400.000-450.000 Polaków, pochodzących głównie z obszaru Górnego Śląska i Prus Zachodnich, w czasie drugiej wojny światowej walczyło w niemieckich oddziałach Wehrmachtu. Zostali przez Niemców wcieleni do wojska lub przymusowo wpisani na tzw. „Deutsche Volksliste“, po tym jak armia niemiecka napadła na Polskę i zajęła jej terytorium. Powyższe fakty, w Niemczech mało znane, długi czas stanowiły w Polsce przez temat tabu. Wszyscy, których to dotyczyło, chcąc uniknąć stygmatu zdrajcy ojczyzny, usiłowali po wojnie przemilczeć swą przynależnośc do Wehrmachtu. Ich historia dopiero w ostat- nich latach stała się przedmiotem prac naukowych, co wywołało narastającą publiczną debatę na ten temat.
Książka „Polacy w  Wehrmachcie“, autorstwa Prof. Ryszarda Kaczmarka z Uniwersytetu Śląskiego w  Katowicach, wydana po polsku w 2010 roku, stanowi istotny przyczynek w tej otwartej dyskusji.
Premiera niemieckojęzycznej wersji książki, przetłumaczonej dzięki finansowemu wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, na którą zapraszamy wszystkich zainteresowa- nych, będzie miała miejsce 12. maja 2017, w Berlinie. Będzie to wydarzenie specjalne, z udziałem autora, w ramach cyklu wykładów Polskiego Uniwersytetu Trzech Pokoleń w Berlinie  (UTP).

Program:
Wprowadzenie:  Emisja fragmentu filmu „Dziadek był w Wehrmachcie“
Dyskusja panelowa z udziałem
:
prof. Ryszard Kaczmarek (Uniwersytet Śląski w  Katowicach),
dr Burkhard Olschowsky (Instytut Federalny ds. Kultury i Historii Niemców w Europie Środkowo-Wschodniej),
Wioletta Weiß (reżyserka filmu dokumentalnego „Dziadek był w Wehrmachcie“)
Cornelius Ochmann (Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej)
Moderacja: Markus Meckel, były minister spraw zagranicznych NRD

Spotkanie będzie prowadzone w języku niemieckim (bez tłumaczenia na język polski).
Wstęp jest wolny, uprzejmie prosimy jednakże o wcześniejsze potwierdzenie obecności (do dnia 10. maja 2017) na adres mailowy: policultura@email.de

Po dyskusji będzie można na miejscu kupić książkę; zapraszamy też do kuluarowych rozmów przy kieliszku wina i drobnych przekąskach.

Organizatorzy:
Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej, Warszawa
Bundesinstitut Kultury i Historii Niemców w Europie Wschodniej, Oldenburg
Polski Uniwersytet Trzech Pokoleń, Berlin


Ryszard Kaczmarek: Polacy w Wehrmachcie (tłumaczenie z języka polskiego Andreas R. Hoffmann; redakcja historyczna Dr. Burkhard Olschowsky)

Opublikowano jako Tom 65 Instytutu Kultury i Historii Niemców we Wschodniej Europie przez De Gruyter Verlag Oldenburg, luty 2017.
244 stron. 120 Abb. ISBN 978-3-11-050158-2. € 39,95.

Z treści książki:
Po niemieckiej napaści na Polskę w 1939 roku, polskie obszary Wschodniego-Górnego Śląska, Prus Zachodnich i Wielkopolski zostały włączone do terytorium Rzeszy Niemieckiej.
Polskich mieszkańców tych terenów przymusowo przypisywano do jednej z czterech kategorii „Deutschen Volksliste“. Ludzie ci stanęli przed trudnym wyborem: z jednej strony – zaakceptowania „zniemczenia“, z drugiej – niebezpieczeństwa deportacji na obszary Generalnej Guberni  lub do prac przymusowych w głąb Rzeszy Niemieckiej.
Opcja „zniemczenia“, która dotknęła dziesiątki tysięcy mężczyzn, głównie z terenów Górnego Śląska i Prus Zachodnich, była równoznaczna z powołaniem ich do Wehrmach- tu, co skutkowało poważnymi  życiowymi następstwami zarówno dla nich jak i ich rodzin.
Wewnętrzne nastawienie do służby w Wehrmachcie tak pozyskanych żołnierzy było różne i oscylowało pomiędzy fascynacją, poprzez wypełnianie obowiązków czy dostosowanie się do sytuacji po odmowę posłuszeństwa czy opór.
Książka, bazując na dokumentach personalnych, unaocznia zjawiska konfliktu wewnętrz- nego wcielonych do Wehrmachtu Polaków w obszarze ich identyfikacji i poczucia lojal-ności, zarówno w trakcie trwania drugiej wojny światowej jak i po jej zakończeniu.
Wydanie niemieckie, w odróżnieniu od wydania polskiego z 2010 roku, uzupełniono materiałami źródłowymi, a także skoordynowano z aktualnym stanem badań naukowych nad poruszanym w książce problemem.